Terwijl ik de sleutel in het slot van de voordeur steek dwarrelt er een heerlijke bloesemgeur mijn neus binnen; een vleugje en dan is het weer verdwenen. Nieuwsgierig werp ik een blik op de ‘dorre’ takken van de blauwe regen boven m’n hoofd. Zo snel zie ik nog geen bloemetjes maar er zullen er ongetwijfeld ergens een paar verscholen zitten. Nog een week, of misschien twee en dan gaat hier het geurkanon af. Ik woon in de Livradois-Forez een natuurgebied in midden Frankrijk. Een streek vol bergen, heuvels, loof- en dennenbossen afgewisseld door weilandjes met wilde kruiden en bloemetjes, langs alle wegen en bospaden zijn wilde planten, en je hoort op veel plekken het kabbelen van de vele waterstroompjes… Toen Henk en ik hier twintig jaar geleden kwamen wonen dacht ik dat we in het paradijs beland waren, en eigenlijk denk ik dat nog steeds en dan met name in de lente. Wat een overvloed aan natuurschoon!
Er zijn dit jaar al eerder zulke mooie zonnige dagen geweest, maar vandaag is
het echt warmer en ruik ik voor het eerst de bloesem.
Een golf van geluk en dankbaarheid gaat door me heen; wat is dit toch een
geweldige plek om te wonen.
Binnen word ik enthousiast begroet door mijn twee hondjes, die vrolijk tegen me
aanspringen, verder is het stil in huis. Ik zet de boodschappen op de aanrecht
en geef ze een hondensnoepje uit het zakje dat ik zojuist gekocht heb.
Tevreden kijk ik rond in mijn huis. De sfeer is goed en vredig. Wel wat stil nu
mijn Nederlandse vriendin Li-Ja en haar man, na een kort en gezellig bezoekje
weer vertrokken zijn.
Zij zijn een aantal dagen geleden aan hun ‘camper vervroegd pensioen reis’ begonnen en op weg naar het zuiden zijn ze
hier gestopt. Ik was heel blij om ze te
zien, ik had het huis en de tuin opgeruimd, lekkere hapjes in huis gehaald, eten
gekookt en een verlengsnoer voor stroom alvast het raam uitgerold. Ondertussen
lekker harde muziek geluisterd van vroeger, nog van voor ik Henk kende.
Wat een rust om geen commentaar te krijgen over mijn smaak, sterker nog, om
überhaupt muziek te kunnen draaien. Alhoewel Henk muzikant was had hij geen
behoefte aan muziek in huis. Ik was eraan gewend geraakt, ik vergat zelfs de
muziek. Maar nu dus niet meer, ik kan doen en laten wat ik zelf wil, ik hoef met
niemand meer rekening te houden!
Wat fijn dat het nog steeds zo netjes is, denk ik opgewekt, dat is het voordeel
als je bezoek krijgt. Vroeger dacht ik altijd dat het bij andere mensen altijd
veel netter en schoner was dan bij mij, maar inmiddels denk ik dat heel veel
mensen hun poetsschema afstemmen op
bezoek dat langskomt.
Ik neem me voor om het voortaan goed ‘bij te houden’, “dat geeft ook
persoonlijk een opgeruimder gevoel”, denk ik er bemoedigend achteraan. En ik
denk wat af zo heel de dag in mijn eentje.
Nu moet ik wel bekennen dat ik me op het ogenblik behoorlijk opgeruimd voel.
Ik heb weer overal zin in en zeker nu het lente is!
Op sociaal gebied ben ik veel actiever dan vorig jaar. Ik word
regelmatig uitgenodigd bij vriendinnen om te komen eten, of zij komen hier een avondje
eten of borrelen en blijven dan vanwege de afstanden hier, gezellig
slapen. Dat kan nu. Ik heb een Franse
vriendin die me helpt met Franse teksten voor een nieuwsbrief die ik naar
Franse evenementenbureaus wil sturen. Nu ik alleen voor een inkomen moet zorgen
zal ik veel actiever acquisitie voor mijn werk als ‘waarzegster’ moeten doen.
En ook hier heb ik veel zin in!
Het zit me mee want gelukkig trekt het werk aan, morgen heb ik weer een
optreden, in de buurt deze keer. Dat is relaxed, dan hoef ik geen oppas voor de
hondjes te zoeken.
Oppas zoeken voor de hondjes… nooit over nagedacht, maar is nu wel een reëel
probleempje geworden. Het was nooit nodig want Henk was er gewoon altijd.
Sinds we elkaar ontmoet hebben januari 2002 waren Henk en ik altijd samen. Samen zijn
we dit emigratie avontuur aangegaan. Een avontuur dat we als zo magisch
beleefden dat ik er 2 boeken over heb geschreven. Heel veel ups, maar ook behoorlijk wat downs
gehad, maar één ding was zeker; samen kwamen we er altijd weer uit!
En toen werd Henk ziek. Het begon met bloedplassen voorjaar 2021. Zomaar eens
een keer, hij was ongerust en hoopte dat het wel weer over zou gaan, maar het
kwam terug en steeds regelmatiger en heftiger…aan het eind van de zomer kon het zo niet
langer; hij liep nachten, door het huis en de tuin te spoken omdat hij niet
meer kon plassen. De angst en de pijn waren te erg, hij was er klaar voor om
naar het ziekenhuis te gaan. Na allerlei onderzoeken bleek het blaaskanker te
zijn, in vergevorderde staat.
De daarop volgende jaren waren zwaar, voor beiden. Natuurlijk vooral
voor Henk; hij moest die hele chemokuur,
bestralingen, taxi- en ziekenhuis perikelen doorstaan. Wat hem in eerste instantie nog
best goed afging. In 2023 zou de kanker zelfs verdwenen zijn.
Opgelucht en vol goede moed ging hij voorwaarts, maar één ding wist hij wel;
dit zou hij nooit meer nog een keer doen!!
Hij wilde leven en nooit meer in dat
martelregime belanden!!
Maar andere klachten kwamen terug, hij ging zich steeds beroerder voelen, hij
verloor weer heel veel kilo’s. Had pijn in z’n lijf. Maar hij ging niet terug
naar het ziekenhuis. Dat was zijn keuze en dat begreep ik volkomen! Een heel
dubbel gevoel want ik moest wel met lede ogen en met heel veel verdriet en vaak
onmachtsgevoelens aanzien dat mijn mooie sterke man steeds meer verzwakte en
aftakelde.
Ook geestelijk raakte ik hem kwijt; hij
deed zijn best maar keerde steeds meer in zichzelf. Daarbij was hij geen
‘makkelijke’ zieke, hij wilde namelijk helemaal niet dood maar voelde dat hij
de strijd aan het verliezen was, dat kon hem razend maken. Al mijn bezorgde en
goedbedoelde adviezen sloeg hij af, het had geen enkele zin hij werd er alleen maar stekelig van.
Ook ik kon behoorlijk prikkelbaar zijn, ik stond wel achter zijn beslissing om
niet meer hetzelfde traject in te gaan maar ik wilde dat hij alternatieve
geneeswijzen zou gaan toepassen, zichzelf emotioneel onder de loep nemen,
etc.. Hij wilde hier niets van weten,
hij had zijn manier om met de situatie om te gaan. Hij at haast niet meer, de
rosé hield hem op de been.
Het laatste jaar werd ik verscheurd door
alle tegenstrijdige emoties; enerzijds wilde ik zijn keuze respecteren,
inmiddels zag ik ook wel in dat hij nooit meer beter zou worden en snapte ik
dat hij rustig in het zonnetje zijn wijntjes dronk om zichzelf te verdoven.
Maar waar bleef ik in het verhaal? Ik
voelde me heel alleen, gevangen in de situatie. Ik kon en wilde Henk niet in de
steek laten! Maar hij was afgehaakt, zo voelde ik het. En dan scheelt 13 jaar
leeftijdsverschil ineens heel veel.
Ik wilde ook leven, ik wilde eruit,
werken, plezier maken, familie bezoeken, wandelen, zwemmen, mensen zien !
Henk’s leven was heel klein geworden, hij leefde zijn laatste zomer in de tuin,
op het bankje tegen de muur, dichtbij de buitenkeuken en het toilet, hij had
het liefst niemand behalve mij om zich heen, hij wilde absoluut de deur niet
meer uit.
Ik ging toch alleen naar Nederland, maar voelde me zéér bezwaard en was bang.
Bij alles wat ik toch nog zonder hem deed voelde ik de angst om hem alleen te
laten, bang voor wat ik bij thuiskomst aan zou treffen.
Op 24 augustus 2024 hebben we toch nog een laatste uitje samen gedaan, naar de
markt. Daar genoten we vroeger altijd zo van!
Henk had moed opgevat en had er zowaar zin in, hij had zich zelfs nog mooi aangekleed. Maar het was zwaar voor
hem; met heel veel moeite bereikte hij het terras waar we altijd na de
marktinkopen wat gingen drinken. Hij ging alvast zitten en ik ging verder
alleen de markt af, hij was te uitgeput.
Toen ik terugkwam, zag ik hem zitten, broodmager in z’n mooiste bloesje en veel
te wijde witte broek. Hij lachte naar
me, ik lachte terug maar ik voelde een steek van verdriet, zijn ondergebit
miste inmiddels een tand, die was kort daarvoor uitgevallen.
Bij thuiskomst beaamden we samen ‘opgewekt’
dat het heerlijk was geweest op het terras.
Rond zeven uur die avond gebeurde het.
Hij riep me vanaf de buitenkeuken om hulp. Daar lag hij, voorover gevallen uit het buitentoilet, zijn hoofd had een klapper gemaakt op de betonnen vloer. Paniek!!
De pompiers hebben hem opgehaald en naar de ‘urgences’ gebracht. Daar bleek
zijn nek gebroken. Vier dagen is hij in het ziekenhuis gebleven.
Vier dagen hel!!
En toen was het zover en toch nog volkomen onverwachts. Dat waar ik al zeker een
jaar bang voor was en wist dat het zou komen was gebeurd; hij was er tussenuit
gepiept, anderhalf uur nadat ik hem had achtergelaten in het ziekenhuis.
We hadden elkaar nog een zacht nacht kusje gegeven en gezegd dat we van elkaar
hielden. Ik liep wat te dralen rondom zijn bed omdat ik moeite had om te vertrekken, het voelde zo
ellendig om hem daar alleen te laten.
“Ga
nou maar” zei hij nog kriegelig, “ je kunt hier toch niets doen!” “Ok, je hebt gelijk, nou tot morgen dan,” zei
ik terwijl ik vertrok met een knoop in m’n maag, maar ook met een beetje hoop
want de volgende dag zouden ze een scan gaan maken. De arts had mij beloofd dat
ze er alles aan zouden doen om hem weer op de been te krijgen.
Ik zat in de
tuin toen het telefoontje kwam: “Madame Arts?” vroeg een vrouwenstem. Ik
beaamde dat ik het was. “ik ben... van het ziekenhuis en ik bel u om te zeggen dat uw man zojuist is overleden.”
Mijn wereld storte in elkaar.
De weken daarna waren werkelijk en onwerkelijk tegelijk. Henk is gecremeerd
maar de begrafenis ceremonie, het begraven van de as, heb ik hier thuis
georganiseerd, helemaal in de stijl van Henk, dus gevolgd door een groot
afscheidsfeest in de tuin.
Henk was hier in Frankrijk heel erg
geliefd en er zijn rond de 100 mensen geweest, heel veel muzikanten waar hij
mee gespeeld heeft, die hem een laatste eer kwamen bewijzen. Er werd muziek
gemaakt, gelachen, tranen weggepinkt en gedanst. Net zoals altijd bij onze tuinconcerten hadden de
gasten hapjes en drankjes meegenomen. Ik voelde zoveel steun en medeleven, ook vanuit Nederland leefde iedereen mee. Die
warmte heeft me nog weken daarna op de been gehouden.
Inmiddels is hij nu iets meer dan 7 maanden dood. Ik leef alleen door in ons
huis, het is stil maar ik red het eigenlijk best goed. Sterker nog; ik voel me over het
algemeen heel gelukkig! Ik heb zoveel moois om op terug te kijken!! Henk en ik zijn
samen dit Frankrijk avontuur begonnen, we hebben samen dit paradijsje gecreëerd,
met veel liefde en passie.
Natuurlijk ben ik er verdrietig over dat wij hier niet meer samen van kunnen
genieten. De pijn om zijn dood snijdt soms diep door mijn hart, hele rauwe
gevoelens poppen er soms ineens op.
Maar ik accepteer ook dat het zijn tijd was. Zijn karma, hoe verdrietig ook!
Ik wil leven en genieten, ik ben heel erg dankbaar voor alles wat ik tot nu toe
heb mogen beleven met Henk, maar ik ben ook dankbaar voor alle tijd die er nog
voor me ligt!
Volgende maand word ik 60.
Een nieuwe levensfase breekt aan! Jarenlang was ik vol trots en liefde ‘de
vrouw van’ Henk Arts, de afgelopen maanden was ik ‘de weduwe van’ Henk Arts…
Maar sinds een aantal dagen voel ik me
anders.
De zwaarte is van me afgevallen. Het borrelt, het kriebelt, het jubelt,
het bruist in me…
ik zit vol van lentekriebels want ik realiseer me ineens dat
ik weer 'van mezelf' ben!!
